محمدعلي سبحاني* تغيير مواضع جنبش حماس در رابطه با تحولات سوريه اتفاق جديدي نيست. از حدود يك سال پيش و در ابتداي تحولات سوريه و شروع اعتراضات مردمي در حقيقت حماس موضعي متفاوت از ساير نيروهاي مقاومت در منطقه اتخاذ كرد. به اين معنا كه اين گروه نقش ميانجي‌گرانه را انتخاب كرد و در اين چارچوب سعي كرد كه از طريق گفت‌وگو با گروه‌هاي مخالف و به‌خصوص بين اخوان‌المسلمين سوريه و دولت سوريه همبستگي ايجاد كند. اما با اوج گرفتن اعتراضات، حماس نتوانست اين موضع را ادامه دهد و در برابر اتفاقات سوريه سكوت كرد. با اوج گرفتن اختلافات و متشكل شدن گروه‌هاي اپوزيسيون، حماس نه فقط از موضع بي‌طرفي و سكوت پا را فراتر گذاشت بلكه سعي كرد بر خواست مردم معترض سوريه و ضرورت احقاق حق آنها، نزديك‌تر شود. اما نكته مهم اين است كه حماس دلايلي براي عدم حمايتش از دولت سوريه و قرار گرفتن در كنار مردم دارد. مهم‌ترين علتش اين است كه حماس به قرائتي از تحولات سوريه رسيده است. به اين صورت كه حماس با توجه به حجم گسترده اعتراضات و تعداد تلفات معتقد است كه شرايط به نقطه قبلي بازنخواهد گشت. زماني كه شما تصور كنيد دولت آينده سوريه شرايط جديدي خواهد داشت پس در سمت طرف رو به افول قرار نخواهيد گرفت. دليل ديگر به ماهيت حماس بازمي‌گردد. مي‌دانيم كه شناسنامه حماس و گذشته‌اش مرتبط با اخوان‌المسلمين است. شرايط جاري در منطقه به ويژه در سوريه نشان مي‌دهد كه اخوان‌المسلمين در تحولات آينده منطقه نقش بيشتري پيدا خواهد كرد. در حال حاضر مشاهده مي‌كنيم كه حزب «النهضه» تونس كه ريشه در اخوان‌المسلمين دارد، اكثريت مجلس را به دست آورده است و در مصر هم همين اتفاق افتاد و اخوان‌المسلمين همراه با ديگر گروه‌هاي اسلامي اكثريت مطلق پارلمان را به دست آورد. اين مساله نشان مي‌دهد كه آينده تحولات سوريه هم با حضور فعالان اسلام‌گرا و اخوان‌المسلمين شكل خواهد گرفت. با اين حساب حماس در ذات نمي‌تواند از تغييرات در سوريه ناراضي باشد. به همين دليل است كه حماس از ابتدا موضع خود را در حمايت از دولت سوريه با دقت و محافظه‌كاري دنبال كرد. به طور مثال خالد مشعل چند ماه پيش در موضع‌گيري زيركانه و دقيقي اعلام كرد كه حماس ضمن تقدير از كمك‌هاي دولت سوريه در گذشته و اينكه به اين گروه و ساير گروه‌هاي مقاومت پناه داده است، به صراحت از حقوق و خواسته‌هاي مردم سوريه دفاع مي‌كند. اوج اين تغيير موضع همين اتفاقات اخير است كه آقاي هنيه در سخنراني‌اش در دانشگاه الازهر با صراحت بيشتر اعلام مي‌كند كه از انقلاب مردم سوريه حمايت مي‌كند. خبر انتقال سران حماس هم خبر جديدي نيست و حماس با رفت‌وآمدهاي زياد به اردن، مصر و قطر براي فرصت‌هاي بيشتر و حضورش در كشورهاي ديگر عربي زمينه‌سازي مي‌كند.
نظرات